ارزیابی تطبیقی تناسب اراضی با معیار آگرواکولوژی در جنوب ساری

چکیده: امروزه به دلیل افزایش جمعیت، تلاش¬های زیادی با بهره¬گیری فن¬آوری پیشرفته از زمین به منظور فعالیت¬های کشاورزی برای تولید حداکثری محصول در حال انجام است که این امر سبب شده است تا زمین¬ها فرسوده شوند. از سویی بازار محصولات کشاورزی نیز رونق چندانی در سال¬های اخیر نداشته است که این مساله کشاورزان را به این امر وا دار کرده است که برای تولید و درآمد بیشتر از کشت¬های متوالی و مصرف کود و سم های قوی¬تر استفاده کنند. شناخت هر منطقه با توجه به وسعت آن برای هر متخصصی کاری بس دشوار است، بنابراین، به منظور بررسی راحت¬تر و ساده¬تر می بایست منطقه مورد مطالعه را به چندین قسمت تقسیم شد تا بتوان در روند انجام کار سهولت موضوع را ایجاد نمود. بدین منظور با استفاده از نرم¬افزار gis منطقه از لحاظ شیب، ارتفاع، جهت و سازند به واحدهایی طبقه¬بندی شد. شیب و سازند در 4 کلاس و ارتفاع و جهت به ترتیب در 3 و 2 کلاس جداسازی شدند و بدین ترتیب منطقه از لحاظ توپوگرافی شناسایی شد. علاوه بر موارد بالا، خاک و اقلیم منطقه نیز مورد بررسی¬هایی قرار گرفت. برای مطالعات خاکشناسی از روش¬های معمول آزمایشگاهی و برای مطالعات اقلیمی از داده¬های هواشناسی استفاده شد. امکان تخمین دقیق پتانسیل اراضی و عملکرد گیاه¬های زراعی در سیستم¬های زراعی مختلف قبل از برداشت نهایی محصول، کاری دشوار است و تنها با استفاده از مدل¬های شبیه سازی رشد و نمو گیاهان زراعی میسر میگردد. در بین مدل های شبیه سازی رشد و نمو گیاهان زراعی، مدل wofost به دلیل سادگی کاربرد، نیاز به داده های کمتر و قابلیت تلفیق با سامانه اطلاعات جغرافیایی، ابزاری مناسب برای تحلیل و ارزیابی سیستم های زراعی میباشد. با استفاده از این مدل پتانسیل مناطق مورد مطالعه برای برخی محصولات زراعی مانند برنج، سویا، ذرت، تنباکو و بادام¬زمینی تعیین شد و ارزش¬گذاری گردید. در نهایت نیز با استفاده از تصاویر ماهواره¬ای پتانسیل هر منطقه با استفاده از نرم¬افزار ilwis به شکل خروجی، نمایش داده شد. برای محصول برنج، سیاه¬بیشه بهترین و قائمشهر ضعیفترین پتانسیل را دارا بودند. برای سویا، پتانسیل اراضی ساری بهترین و قائمشهر ضعیفترین بوده است. ذرت نیز در قائمشهر و ساری به ترتیب بالاترین و کم¬ترین پتانسیل را دارا بود. برای محصول تنباکو نیز سیاه¬بیشه بالاترین و بابلسر پایین¬ترین پتانسیل را دارا میباشند. برای گیاه بادام¬زمینی نیز ساری و سیاه¬بیشه به ترتیب بهترین و ضعیف¬ترین عملکرد را داشتند. برای محصولات باغی نیز با استفاده از نتایج خاکشناسی و داده¬های اقلیمی بررسی¬هایی صورت گرفت. باغات مرکبات و زیتون با اصلاح مدیریت میتوانند عملکرد¬های بهتری نسبت به وضع حال داشته باشند. کلمات کلیدی: آگرواکولوژی، زون¬بندی، gis، مدل¬های شبیه¬سازی، wofost، ارزیابی، تصاویر ماهواره¬ای، ilwis